Justunek ( Materiał justunkowy)
Materiał zecerski bez oczka (tzw. materiał ślepy), przeznaczony do wypełniania miejsc w składzie, które nie dawały odbitki w procesie drukowania. Wszystkie niedrukowalne elementy dystansowe układane były w składzie i łamaniu razem z czcionkami, liniami, ornamentami, itp. Justunkiem były także różnego kształtu metalowe płytki i sztabki wstawiane pomiędzy czcionki oraz wypełniające wszelkie inne puste miejsca w kolumnie.
ang. spacing material, blank material
Ze względu na wymiary justunek był dzielony na:
- justunek drobny (stosowany do odstępów między wyrazami) - firety, półfirety, spacje o różnych grubościach
ang. small spacing material
- justunek średni - półkwadrat, konkordans, kwadrat, babaszka oraz interlinia drobna
ang. midle spacing material
- justunek długi - ryga, sztabik, interlinia długa
ang. long spacing material
Ze względu na sposób wykonywania justunek był dzielony na:
- Justunek monotypowy - justunek wykonany na odlewarce monotypowej. W składzie monotypowym odlewany tak samo jak wszystkie znaki z oczkiem, wymiarowany w liczbach całkowitych jednostek monotypowych związanych ściśle z zadanym stopniem pisma. Justunek, długi pochodzący z monotypu, często przycinany na wymiar w ręcznych gilotynach. W ten sposób unikano łączenia wielu elementów justunku, wykorzystywane w składaniu tabeli, których komórki trudno było wyliczyć w pełnych kwadratach. Zarówno justunek jak i czcionki pochodzące z odlewu monotypowego mogły być wykorzystywane do składu ręcznego.
ang. monotype spacing material
- justunek ręczny (fabryczny)
justunek do składania ręcznego wykonany przez odlewnie czcionek, wymiarowany w punktach typograficznych.
ang. hands spaces
Ze względu na zastosowanie justunek był dzielony na:
- justunek stały
justunek maszynowy, ściśle określony w całkowitych jednostkach monotypowych przy składzie monotypowym lub punktach typograficznych z matryc przy składzie wierszowym.
ang. solid spaces
- justunek zmienny
justunek w składzie maszynowym o grubości zróżnicowanej, w zależności od wskazań skali justującej lub klina justującego. Przy odlewaniu wierszy linotypowych stosowano tzw. justunek zmienny w postaci klinów rozpychających na żądany wymiar odstępy pomiędzy składanymi wyrazami. [1]
ang. variable spaces
Literatura:
[1] Cichocki, Ruczka - Słownik Poligraficzny
Materiał zecerski bez oczka (tzw. materiał ślepy), przeznaczony do wypełniania miejsc w składzie, które nie dawały odbitki w procesie drukowania. Wszystkie niedrukowalne elementy dystansowe układane były w składzie i łamaniu razem z czcionkami, liniami, ornamentami, itp. Justunkiem były także różnego kształtu metalowe płytki i sztabki wstawiane pomiędzy czcionki oraz wypełniające wszelkie inne puste miejsca w kolumnie.
ang. spacing material, blank material
Ze względu na wymiary justunek był dzielony na:
- justunek drobny (stosowany do odstępów między wyrazami) - firety, półfirety, spacje o różnych grubościach
ang. small spacing material
- justunek średni - półkwadrat, konkordans, kwadrat, babaszka oraz interlinia drobna
ang. midle spacing material
- justunek długi - ryga, sztabik, interlinia długa
ang. long spacing material
Ze względu na sposób wykonywania justunek był dzielony na:
- Justunek monotypowy - justunek wykonany na odlewarce monotypowej. W składzie monotypowym odlewany tak samo jak wszystkie znaki z oczkiem, wymiarowany w liczbach całkowitych jednostek monotypowych związanych ściśle z zadanym stopniem pisma. Justunek, długi pochodzący z monotypu, często przycinany na wymiar w ręcznych gilotynach. W ten sposób unikano łączenia wielu elementów justunku, wykorzystywane w składaniu tabeli, których komórki trudno było wyliczyć w pełnych kwadratach. Zarówno justunek jak i czcionki pochodzące z odlewu monotypowego mogły być wykorzystywane do składu ręcznego.
ang. monotype spacing material
- justunek ręczny (fabryczny)
justunek do składania ręcznego wykonany przez odlewnie czcionek, wymiarowany w punktach typograficznych.
ang. hands spaces
Ze względu na zastosowanie justunek był dzielony na:
- justunek stały
justunek maszynowy, ściśle określony w całkowitych jednostkach monotypowych przy składzie monotypowym lub punktach typograficznych z matryc przy składzie wierszowym.
ang. solid spaces
- justunek zmienny
justunek w składzie maszynowym o grubości zróżnicowanej, w zależności od wskazań skali justującej lub klina justującego. Przy odlewaniu wierszy linotypowych stosowano tzw. justunek zmienny w postaci klinów rozpychających na żądany wymiar odstępy pomiędzy składanymi wyrazami. [1]
ang. variable spaces
Literatura:
[1] Cichocki, Ruczka - Słownik Poligraficzny